Conflictbeslechting
.Conflictbeslechting
Conflictbeslechting kan zowel bovenpartijdig als tussenpartijdig plaatsvinden. Wat deze termen inhouden wordt hieronder uitgelegd.
Bovenpartijdige conflictbeslechting houdt in dat de
neutrale derde partij als het ware "boven" de partijen staat. Bij
tussenpartijdige conflictbeslechting staat de neutrale derde partij "tussen" de
partijen in. Onder bovenpartijdige en tussenpartijdige conflictbeslechting
vallen diverse vormen van conflictoplossing. Welke vormen dit zijn en wat ze inhouden,
wordt hierna besproken.
Bovenpartijdige conflictbeslechting
Rechtspraak
Dit is de belangrijkste vorm van formele conflictoplossing. In vergelijking met andere landen wordt er in Nederland niet veel geprocedeerd. Dit hangt samen met de mate waarin rechtsbijstandsverzekeringen zijn afgesloten, de kosten van een procedure en de Nederlandse cultuur. Nederland is een onderhandelingsland en dit zorgt er onder andere voor dat mensen vaak eerst met elkaar gaan praten om een conflict op te lossen.
Bindend advies
Bindend advies is een specifiek in Nederland ontwikkelde procesvorm. Het kan op twee manieren voorkomen:
1. Partijen kunnen in een contract opnemen dat een derde persoon een beslissing neemt. Dit kan al voordat er daadwerkelijk een conflict is.
2. Oneigenlijk bindend advies. Hierbij neemt een onpartijdige derde persoon de beslissing en die beslissing is bindend voor partijen. Nakoming vindt plaats op dezelfde manier als partijen overeengekomen zijn. Wanneer partijen niet nakomen, dan moet alsnog de gang naar de overheidsrechter gemaakt worden.
Het meeste bekende voorbeeld van bindend advies is de Rijdende Rechter. Partijen zijn gebonden aan de uitkomst. Als 1 van de partijen niet nakomt, dan moet de andere partij alsnog naar de overheidsrechter om nakoming af te dwingen.
Arbitrage
Arbitrage is een vorm van particuliere rechtsspraak door één of meerder arbiters. Meestal zijn er drie arbiters, maar altijd een oneven aantal. Voor arbitrage is medewerking van beide partijen vereist. Dit kan door middel van een arbitraal beding in een contract of een arbitrageovereenkomst. Na het tekenen van de overeenkomst zijn partijen gebonden aan de uitspraak van de arbiters. Partijen kunnen zich niet terugtrekken uit de procedure. Vaak zijn arbiters experts uit een bepaalde branche. Het is een sneller dan de rechtspraak en daarmee vaak ook goedkoper.
Tussenpartijdige conflictbeslechting
Mediation
Mediation is een vorm van conflictbeslechting waarbij een onpartijdige derde persoon de communicatie tussen partijen weer op gang probeert te brengen. Het uitgangspunt van mediation is vrijwilligheid. Beide partijen moeten zelf mee willen werken aan een eventuele oplossing. De mediator begeleidt het proces. Partijen kunnen de mediation afbreken wanneer commitment ontbreekt. Mediation is vertrouwelijk. Partijen moeten zich vrij voelen om alles te kunnen zeggen tijdens mediation zonder dat de andere partij daar een beroep op kan doen als de mediation mislukt. Partijen gaan tijdens mediation zelf op zoek naar een oplossing voor het conflict. De mediator draagt geen oplossingen aan en heeft ook geen enkel belang bij welke oplossing dan ook. Neutraliteit van de mediator is dan ook erg belangrijk.
Facilitation
Facilitation lijkt erg op mediation met als belangrijkste verschil dat erbij mediation vaak twee partijen aan tafel zitten en bij facilitation een hele groep mensen. Facilitation wordt vaak ingezet bij een bijeenkomst of vergadering waarbij de kans erg groot is dat er discussies of misverstanden ontstaan. De facilitator begeleidt het gesprek en zorgt voor structuur.